Discovering Renaissance Art in Florence
Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος 2018-1-EL01-KA101-046783 με
τίτλο "Αξιοποιώντας
διαφορετικές πρακτικές για ποιοτική εκπαίδευση μέσα από την ευρωπαϊκή εμπειρία" ,
η καθηγήτρια Αλεξία Καστανάκη ΠΕ 02 παρακολούθησε το 6ήμερο πρόγραμμα «Discovering Renaissance Art in Florence» του οργανισμού Europass
Teacher Academy, κατά το διάστημα 28 Οκτωβρίου – 2 Νοεμβρίου 2019, στην Φλωρεντία
της Ιταλίας (αντί για το πρόγραμμα «Reading the city», του οργανισμού Eucourses, που
είχε αρχικά δηλωθεί, και το οποίο τελικά απορρίφθηκε για σοβαρούς λόγους).
Πρόκειται για την τέταρτη και τελευταία κινητικότητα που πραγματοποιήθηκε από
το 3ο Γυμνάσιο Χανίων για το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Erasmus +
KA1 2018-2020. Το πρόγραμμα «Discovering Renaissance Art in Florence» του οργανισμού Europass Teacher Academy απευθυνόταν σε
εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων και είχε διάρκεια 6 ημερών με 30 διδακτικές
ώρες.
H Αναγέννηση στη Φλωρεντία είναι μια
από τις πιο ενδιαφέρουσες πολιτισμικές «εκρήξεις» στην ιστορία της δύσης. Στο
πρόγραμμα αυτό, η καθηγήτρια Αλεξία Καστανάκη και άλλοι εκπαιδευτικοί από
διάφορες ευρωπαϊκές χώρες είχαν την ευκαιρία να εξερευνήσουν το καλλιτεχνικό,
ιστορικό και πολιτισμικό περιβάλλον μέσα στο οποίο γεννήθηκε η Αναγέννηση.
Οι
επισκέψεις σε μουσεία και οι περιηγήσεις με ξενάγηση αποτελούσαν αναπόσπαστο
κομμάτι του προγράμματος, σε συνδυασμό με διδασκαλία μέσα στην τάξη, από την
εξαιρετική καθηγήτρια και ιστορικό τέχνης Yasmin Latina.
To περιεχόμενο των
μαθημάτων κάλυπτε τα εξής επί μέρους θέματα:
- Το
ιστορικό και καλλιτεχνικό υπόβαθρο της Αναγέννησης
- Την
ανάπτυξη του ανθρωπισμού και τα αποτελέσματά της
- Μια
συγκριτική “ματιά” στις πρώιμες καλλιτεχνικές επιρροές στη Σιέννα και στη
Φλωρεντία όπου περιλαμβάνονται οι Cimabue, Giotto,
Duccio, Martini, Lorenzetti
- Τον ρόλο της «πελατείας»
στις τέχνες της Αναγέννησης
- Τη γέννηση της
αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής και της προοπτικής
- Τους κορυφαίους δημιουργούς των αρχών
του 15ου αιώνα (Masaccio, Donatello, Brunelleschi)
- Την ακμή της
Αναγέννησης και τον ρόλο που έπαιξε η “Ακαδημία” των Μεδίκων.
- Τους κορυφαίους
δημιουργούς Botticelli, della Francesca, Leonardo da Vinci και Michelangelo.
Οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να αποκτήσουν γενική και ειδική γνώση σχετικά με
μία από τις πιο γοητευτικές περιόδους της ιταλικής τέχνης: την Αναγέννηση.
Συγκεκριμένα, μέσω των επισκέψεων σε πολλά και διάφορα αναγεννησιακά μνημεία
και μέσω της ανάλυσης διαφορετικών καλλιτεχνικών εκφάνσεων και μέσα στην τάξη
και έξω από αυτήν, απέκτησαν μια «υποδομή»
κατανόησης των κύριων χαρακτηριστικών του αναγεννησιακού ύφους και των συνθηκών
που οδήγησαν σε αυτό. Παρακολούθησαν την εξέλιξη της Αναγέννησης από το
ξεκίνημά της στη Φλωρεντία στη διάδοσή της σε άλλες ιταλικές πόλεις, μέχρι την
ωριμότητά της κατά τον “μέγα 15ο αιώνα”. Τα έργα τέχνης αναλύθηκαν με βάση τις
θρησκευτικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες στην Ιταλία της Αναγέννησης.
Η
καθηγήτρια Αλεξία Καστανάκη, εκτός των άλλων, είχε την ευκαιρία να επισκεφθεί
ενδιαφέρουσες εκθέσεις που ήταν αφιερωμένες σε μεγάλες προσωπικότητες της Αναγέννησης,
όπως για παράδειγμα την έκθεση με θέμα την «Βοτανική» του Leonardo da Vinci στη Santa Maria Novella και το εξαιρετικό μουσείο Galileo. Επίσης ενημερώθηκε για τον τρόπο με τον
οποίο διαχειρίζεται η ιταλική πολιτεία και ο δήμος της Φλωρεντίας τα ιστορικά
μνημεία και έργα τέχνης, καθώς και για τη θέση που έχει η ιστορία τέχνης στο
πρόγραμμα σπουδών της ιταλικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι γνώσεις αυτές
αποτελούν αφετηρία για προβληματισμό και ουσιαστικές παρεμβάσεις στην τοπική μας
εκπαιδευτική και πολιτιστική πραγματικότητα.
Το πρόγραμμα επιλέχθηκε από την καθηγήτρια
με ενθουσιασμό καθώς αναφερόταν στα μνημεία και γενικά στην ιστορική κληρονομιά
της πόλης της Φλωρεντίας. Η καθηγήτρια ενδιαφέρεται για τη διδακτική αξιοποίηση
της ανάλογης ιστορικής κληρονομιάς της δικής μας πόλης (Χανιά), ιδιαίτερα
ως προς το αναγεννησιακό μέρος της που είναι αρκετά σημαντικό. Το
πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα για ποικίλες εφαρμογές στο πρόγραμμα σπουδών του
Γυμνασίου, ιδιαίτερα στις τάξεις Β΄ και Γ΄, στο πλαίσιο των μαθημάτων της
Ιστορίας και της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα
στοιχεία του προγράμματος είναι η έμφαση στη βιωματική μάθηση, η επίσκεψη στα
μουσεία και στους αρχαιολογικούς χώρους, η άμεση επαφή με τα έργα τέχνης και με
τα μέρη όπου διαδραματίστηκαν σημαντικά ιστορικά γεγονότα, η «ιχνηλάτηση» της ανθρώπινης
παρουσίας σε έναν τόπο στα χρόνια και στους αιώνες που πέρασαν. Γενικά, στο
πρόγραμμα αυτό είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον η επέκταση της διδασκαλίας και της μαθησιακής
διαδικασίας έξω από τις διδακτικές αίθουσες (outdoor learning), κάτι που μπορεί να αξιοποιηθεί
ικανοποιητικά σε πολλά μαθήματα του προγράμματος σπουδών του Γυμνασίου.
Σε συγκέντρωση του συλλόγου διδασκόντων που πραγματοποιήθηκε στο εργαστήριο πληροφορικής του 3ου Γυμνασίου Χανίων, η κ. Αλεξία Καστανάκη ενημέρωσε τους συναδέλφους για το περιεχόμενο του προγράμματος και, παράλληλα με την προβολή οπτικοακουστικού υλικού, τους μετέδωσε ένα μέρος από την εμπειρία της επίσκεψης στην Φλωρεντία και της επαφής της με το φαινόμενο της Αναγέννησης, έτσι όπως αναπτύχθηκε σε αυτή την τόσο ξεχωριστή πόλη. Ακολούθησε συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων σχετικά με την αξιοποίηση αυτής της εμπειρίας στη διδακτική πράξη και στον κοινωνικό χώρο γενικότερα.
Η παρουσίαση
του οπτικοακουστικού υλικού έγινε και μέσα στην τάξη για τους μαθητές της Γ΄
Γυμνασίου, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν με μεγάλο ενδιαφέρον. Στο πλαίσιο της βιωματικής μάθησης και της επέκτασης
της μαθησιακής διαδικασίας έξω από την τάξη, και με αφορμή τη διδασκαλία των
ποιητικών έργων της Κρητικής αναγέννησης «Ερωτόκριτος» και «Ερωφίλη», προγραμματίστηκαν
ανά τμήμα περιηγήσεις στην παλαιά πόλη των Χανίων και ξεναγήσεις στα
αναγεννησιακά μνημεία της πόλης. Πραγματοποιήθηκαν μόνο δύο από αυτές, καθώς η
συγκυρία της πανδημίας και το κλείσιμο των σχολείων από τις 11/03/2020 ανέτρεψαν
τα σχέδια καθηγητών και μαθητών.
Ελπίζουμε
και ευχόμαστε κατά το νέο σχολικό έτος οι συνθήκες να επιτρέψουν περισσότερες ωφέλιμες
εκπαιδευτικές δράσεις.
